Ο επαγγελματίας

- Καλημέρα

- Καλημέρα.

- Δεν ξέρεις ποιος είμαι;

- Όχι. Πραγματικά λυπάμαι, αλλά, όχι.

- Μπορώ τουλάχιστον να ακουμπήσω τη βαλίτσα;

- Το ρωτάτε;

Ο Λούκα Λάμπαν  είναι επαγγελματίας. Επί 18 ολόκληρα χρόνια, ακολουθούσε τον, χαρακτηρισμένο ως επικίνδυνο για το καθεστώς, Τέγια Κράιγ, κατέγραφε σχολαστικά τις ιδέες και τη δράση του και συγκέντρωνε επιμελώς ότι άφηνε πίσω του.

Τώρα, μετά το θάνατο του ηγέτη, απομένει μια τελευταία πράξη για να ολοκληρώσει την αποστολή του. Έτσι, επισκέπτεται τον Τέγια, για να του παραδώσει το έργο της ζωής τους.

Πώς χωράει μια ολόκληρη ζωή μέσα σε μια βαλίτσα; Ή καλύτερα, πόσες ζωές χωράνε μέσα σε μια βαλίτσα; Μέσα εκεί ο Λούκα μάζεψε εικόνες ενός παρελθόντος, στιγμές και σκηνές που ο Τέγια είχε ξεχάσει προτού του τις θυμίσει ο αστυνομικός με την καμπαρντίνα.

Ο επαγγελματίας είναι η πρώτη παράσταση της θεατρικής ομάδας Enigma. Το έργο παίζεται στο θέατρο Σοφούλη κι επιβεβαιώνει την πεποίθησή μου ότι σε μικρούς χώρους κι από φρέσκιες ομάδες προκύπτουν διαμάντια! Το εξαιρετικό κείμενο ανήκει στον σέρβο θεατρικό συγγραφέα και σεναριογράφο Ντούσαν Κοβάτσεβιτς (ο οποίος υπέγραψε το σενάριο του βραβευμένου με Χρυσό Φοίνικα Underground). Την παράσταση σκηνοθετεί ο Κυριάκος Δανιηλίδης που κρατάει και τον ρόλο του Λούκα. Στον ρόλο του Τέγια ο Ηλίας Παπαδόπουλος. Οι 2 πρωταγωνιστές δίνουν καταπληκτικές ερμηνείες στους ρόλους τους, με εξαιρετική εκφορά του λόγου, κίνηση και πλαστικότητα έκφρασης κι έχοντας άψογη χημεία στην αλληλεπίδρασή τους. Οι μικρότεροι ρόλοι δεν υστερούν σε τίποτα: η Κάτια Παπαϊωάννου ως ανήσυχη και περιποιητική Μάρθα, η Έλενα Ζήκου γλυκύτατη ως μητέρα (σε μια σκηνή – τρυφερό φλας μπακ) και ο Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης που εισβάλλει κυριολεκτικά στη σκηνή, ένας τρελός γεμάτος επιθετικότητα.

 Μιλήσαμε με τον Λούκα και τον Τέγια, δηλαδή τον Κυριάκο Δανιηλίδη και τον Ηλία Παπαδόπουλο, για το μεγαλείο του έργου, για τους χαρακτήρες, αλλά και για το επάγγελμα του ηθοποιού και τις δυσκολίες του.

Πώς προέκυψε ο επαγγελματίας;

Κυριάκος: «Αυτό το έργο ήταν η διπλωματική μου στη σχολή θεάτρου ΑΠΘ το 2004! Είχα πολύ καιρό στο μυαλό να την παρουσιάσω. Καμιά φορά ακόμα δεν το πιστεύω ότι έγινε, ότι κάναμε πρεμιέρα!

Το σκεφτόμουν πολύ καιρό. Και πήρα τηλέφωνο τα παιδιά (είμαστε όλοι φίλοι από τη σχολή), τους μίλησα με πολύ ενθουσιασμό και αγάπη, και νομίζω ότι αυτό κινητοποίησε και τους υπόλοιπους.

Ακόμα, να πω ότι δεν είμαι σκηνοθέτης, είμαι ηθοποιός. Δεν θέλω να δρέψω τις δάφνες του σκηνοθέτη, απλώς κάποιος έπρεπε να βάλει το όνομά του!»

Ας πούμε λίγα λόγια για το κείμενο:

Ηλίας: «Είναι πολύ καλογραμμένο, πολύ καλοδουλεμένο. Ένα πολύ ισχυρό οικοδόμημα, όπου η μία ατάκα φέρνει την άλλη, η μια σκηνή φέρνει την άλλη, και όλες μαζί έχουν έναν αέρα μυστηρίου νουάρ.»

Κ.: «Είναι πολύ μελετημένα γραμμένο το έργο, οι σκηνές κρύβουν όλες ένα ειδικό βάρος. Το κείμενο μιλάει για το τι μπορούμε να κατακτήσουμε σε σχέση με κάποιους άλλους ή σε σχέση με αυτά που είχαμε σαν στόχο. Έτσι, δίνει την ευκαιρία στον θεατή να κάτσει και να αναλογιστεί και την προσωπική του διαδρομή.

Ίσως και γι’ αυτό είχε και τέτοια αποδοχή στην πρεμιέρα (ακόμα δεν το πιστεύω!), γιατί το ότι μας αρέσουν εμάς κάποια πράγματα δεν σημαίνει ότι αρέσουν και στους άλλους. Όμως έχουμε στα χέρια μας ένα εξαιρετικό κείμενο, ένα αριστούργημα.»

Η: «Αρχικά μπορεί να μην ταυτίζεσαι κι απλά να βλέπεις. Στην αρχή είσαι παρατηρητής, αλλά υπάρχει μια στιγμή στο έργο που σε «αρπάζει» και ξαφνικά αισθάνεσαι ότι είσαι μέσα ως θεατής.»

Ας αναλύσουμε λίγο τους χαρακτήρες: ο «επαναστάτης» Τέγια, είναι θεωρητικά πιο συμπαθητικός ως χαρακτήρας. Μας αποκαλύπτεται όμως αλαζόνας, και σκληρός για πολύ ώρα, δύσπιστος σχεδόν μέχρι την τελευταία σκηνή, ενώ ο «κακός» αστυνομικός, εξελίσσεται στα μάτια μας σε μια πατρική φιγούρα, τρυφερός, στωικός και με κατανόηση. Και φυσικά να σχολιάσουμε το γεγονός ότι μέσα από τη σχέση αυτών των 2, γίνεται μια εκκωφαντική αναγωγή σε πραγματικές πολιτικές καταστάσεις: είσαι ή μ’ αυτούς ή με τους άλλους, σαν να μην υπάρχουν άλλες επιλογές.  

Κ: « Ουσιαστικά είναι 2 άνθρωποι στην ίδια όχθη όταν τελειώνει το έργο. Άστα όλα, έλα να πιούμε παρέα ένα ποτήρι. Εσύ έκανες αυτό που έκανες κι εγώ αυτό που έκανα.

Δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα. Τι έχουν να χωρίσουν οι άνθρωποι μεταξύ τους; Κάποιοι όμως φροντίζουν να τους βάζουν σε μια εμφυλιοπολεμική λογική, όπως βάζουν κι εμάς σήμερα.

Ο Τέγια είναι ένας τύπος μποέμ, περιδιάβαινε, δεν είχε δουλέψει ποτέ πραγματικά στη ζωή του, δεν είχε πολιτική στόχευση, δε μπορούσε να αντιληφθεί τι συνέβαινε. Ο Λούκα είναι μια πατρική φιγούρα, ένας σωστός επαγγελματίας, πιστός στην αποστολή του.

Ποιος απ τους 2 είναι ο πραγματικός συγγραφέας; Το μεγαλείο ενός θεατρικού έργου είναι όταν σε αφήνει να επιλέξεις εσύ. Να σκεφτείς και να επιλέξεις.»

Η: «Ο Κοβάτσεβιτς κερδίζει γιατί δεν παίρνει το μέρος κάποιου. Το background είναι πολιτικό, αλλά δεν γίνονται συγκεκριμένες αναφορές. Αντίθετα, επικεντρώνεται αποκλειστικά στις ανθρώπινες σχέσεις και η πολιτική του προκύπτει.

Ένα έργο πρέπει να επικεντρώνεται στις ανθρώπινες σχέσεις. Όταν ένας συγγραφέας προσπαθεί να επικεντρωθεί σε ένα μήνυμα, θάβει τον χαρακτήρα και χάνει τον στόχο. Μόνο με το μήνυμα, η αναφορά γίνεται αποκλειστικά στην εποχή του, δεν υπάρχει ούτε οικουμενικότητα, ούτε διαχρονικότητα.»

Πόσο δύσκολο είναι να κάνεις θέατρο σήμερα;

Κ: «Τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα γενικά. Σε επιχειρηματικό επίπεδο υπάρχει πολύ μεγάλο ρίσκο, για όλους, αλλά για το θέατρο ακόμα περισσότερο.

Η Ομάδα μας ξεκίνησε να λειτουργεί χάρη στην προσωπική εργασία όλων μας και τη βοήθεια των χορηγών. Η επίσημη πολιτεία δεν βοηθάει καθόλου, ενώ είναι γραμμένο στο σύνταγμα ότι οφείλει να στηρίζει τον πολιτισμό οικονομικά. Η φορολογία στα θεάματα είναι 30%. Αυτό έχει διαλύσει μεγάλα θέατρα και μικρές ομάδες.

Από την άλλη, όλα ξεκινάνε απ’ το «θέλω». Αν θέλεις να κάνεις κάτι, θα υπάρξει το κατάλληλο πλαίσιο να το κάνεις. Κι αν δεν υπάρξει, θα το δημιουργήσεις.»

Η: «Θα θέλαμε να είχαμε βοήθεια από την πολιτεία. Να σε ευλογεί το κράτος σου για να μπορείς να προσφέρεις κι εσύ από την πλευρά σου.

Να θυμίσουμε άλλωστε και τον θεσμό της χορηγίας στην αρχαία Αθήνα, που ήταν υποχρεωτικός, τιμητικός, όμως εξασφάλιζε και τον βιοπορισμό των ηθοποιών-συγγραφέων αλλά και την δωρεάν παρακολούθηση από τους θεατές.»

Γιατί λοιπόν είναι τόσο σημαντικό το θέατρο και το επάγγελμα του ηθοποιού;

Η.: «Για όλα ευθύνονται οι συγγραφείς! Όταν κάποιος θέλει να γίνει ηθοποιός είναι γιατί κάτι διάβασε, κάτι είδε, κάτι τον συγκίνησε και είπε «αυτό που νιώθω εδώ τώρα, θέλω να το μεταφέρω και σε άλλους». Ο ηθοποιός είναι το μέσο, για να περάσουν οι ιδέες του συγγραφέα στο κοινό.» 

Κ: «Το επάγγελμά μας έχει ανθρωποκεντρική προσέγγιση: πρέπει να υπηρετήσεις τη σκηνή, τον χαρακτήρα σου και κυρίως τον κόσμο, γιατί χωρίς τον κόσμο εμείς δεν θα υπάρχουμε.

Κάποιοι έχουν μια ελιτίστικη άποψη ότι ο κόσμος «δεν καταλαβαίνει». Δεν είναι έτσι, εμείς κάπου κάναμε λάθος. Αν ο ηθοποιός βάλει τον εαυτό του πάνω από το ρόλο, αργά ή γρήγορα, η σκηνή θα τον «ξεράσει». Αντίθετα, πρέπει να αγαπήσει το ρόλο του, να τον υπερασπιστεί και να δικαιολογήσει τις πράξεις του, διαφορετικά θα βγει κάτι πολύ μονόπλευρο. Στην πραγματικότητα όμως, ποτέ δεν είναι μόνο άσπρα ή μόνο μαύρα. Οι άνθρωποι, οι χαρακτήρες, είναι πολυσύνθετοι, πολυδιάστατοι.  

Κλείνοντας, το θέατρο είναι και οφείλει να είναι λαϊκή τέχνη. Να απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους. Πάντα ο κόσμος θα θέλει το «παραμύθιασμα» του και θα καταφεύγει σε ένα θέατρο επειδή έχει ανάγκη να ψυχαγωγηθεί: να συγκινηθεί, κλάψει, γελάσει, προβληματιστεί, να οργιστεί, να ζήσει κάτι δηλαδή που δεν μπορεί να ζήσει στην πραγματικότητα του. Πάνω στη σκηνή συμβαίνει κάτι μαγικό και γι’ αυτό το θέατρο δεν θα πάψει ποτέ να υπάρχει. »

Πληροφορίες παράστασης:

Συντελεστές:

Μετάφραση: Γκάγκα Ρόσιτς
Σκηνοθεσία: Κυριάκος Δανιηλίδης
Σκηνικά-κοστούμια-φωτισμοί: Χαρίτων Παπαδόπουλος
Μουσική επιμέλεια: Νάσια Καλημέρη
Δραματολόγος: Έφη Βαφειάδη
Βοηθός σκηνοθέτης-οργάνωση παραγωγής: Έλενα Ζήκου
Γραφίστας: Αλέξης Gayraud
Φωτογραφίες: Λευτέρης Τεκτονίδης

Διανομή (με σειρά εμφάνισης):
Ηλίας Παπαδόπουλος (Τέγια Κράιγ)
Κάτια Παπαϊωάννου (Μάρθα)
Κυριάκος Δανιηλίδης (Λούκα Λάμπαν)
Έλενα Ζήκου (Μητέρα)
Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης (Τρελός)

Θέατρο ΣΟΦΟΥΛΗ Τραπεζούντος 5 & Σοφούλη
Πρεμιέρα: Δευτέρα 12 Ιανουαρίου στις 9μμ.
Παραστάσεις: Δευτέρα, Τρίτη στις 9μμ. (για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων)
Εισιτήρια: 10€ κανονικό, 8€ μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων, ΑΜΕΑ & άνω των 65), 5€ ατέλειες.Ειδικές τιμές για γκρουπ.
Πληροφορίες – κρατήσεις: 2310423925 & www.theatrosofouli.gr