26 Ιανουαρίου

Μετά από έναν ολόκληρο αιώνα, πρώτη φορά ο Έλληνας φορολογούμενος δεν θα πληρώσει βουλευτική αποζημίωση σε δίποδο αρσενικό που φέρει το όνομα Παπανδρέου.

Μετά από 41 ολόκληρα χρόνια, η Μεταπολίτευση άφησε την τελευταία της πνοή, καθώς πρώτη φορά η κυβέρνηση δεν θα περιλαμβάνει ΝΔ ή ΠΑΣΟΚ (ή και τους 2).

Από το 1830 και την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, πρώτη φορά ο πρωθυπουργός της χώρας ορκίζεται με πολιτικό όρκο στην τιμή και τη συνείδησή του.

Whether you like it or not, it’s the end of an era.

Και η αρχή της επόμενης.

Κάποια facts – συμπεράσματα των φετινών εκλογών

Η θέση της ΧΑ παγιώθηκε στα ελληνικά πολιτικά πράγματα. Το νεοναζιστικό μόρφωμα – σε μια χώρα που υπέφερε από τους ναζί – ψηφίστηκε από το 6,28% των ψηφοφόρων. Εννοείται πως η πολύμηνη προφυλάκιση χωρίς δίκη έπαιξε ευνοϊκό ρόλο, καθώς τους εξασφάλισε την εικόνα των διωκόμενων αντισυστημικών. Όμως επίσης πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι στη χώρα όπου οι ταγματασφαλίτες δεν τιμωρήθηκαν μετά την απελευθέρωση, μεγάλωσαν παιδιά στα οποία δυστυχώς πιθανότατα μετέδωσαν παρόμοια μυαλά. Θέλει χρόνια και στροφή παιδείας (από το εθνικοπατριωτικό στο ανθρωποκεντρικό) για να γιατρευτεί αυτή η πληγή και να χαντακωθεί ο νεοναζισμός.  

Αναβιώνει σε μια καινούρια μορφή κι ο εθνικός μας διχασμός. 46% «αντιμνημονιακοί», 38% «μνημονιακοί». Α ναι, και 6,28% η αντισυστημική ΧΑ, όμως ουδείς ισχυρότερος σύμμαχος του καπιταλισμού από τον φασισμό…

Η ελληνική αριστερά ακόμα δεν μπορεί να ενωθεί.

Τα περίεργα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων πρέπει επιτέλους να διερευνηθούν σοβαρά.

Ο πρόεδρος του κόμματος «πρώτη φορά αριστερά», αφού μάζεψε τη σάρα και τη μάρα στα ψηφοδέλτιά του, συνεργάζεται με καθαρόαιμη, ψεκασμένη, εθνική κι αρρενωπή δεξιά. Ο σουρεαλισμός ζει και βασιλεύει, όμως οι ταμπέλες πρέπει είτε να αλλάξουν είτε να φύγουν, γιατί διαφορετικά δεσμεύουν, μπερδεύουν και προκαλούν πτώσεις από ρομαντικά σύννεφα.

Οι διασημότεροι έλληνες οικονομολόγοι δέχτηκαν να στρατευτούν πολιτικά για να βρεθεί μια ανθρώπινα και κοινωνικά βιώσιμη οικονομική λύση. Και είναι από τις ελάχιστες φορές που δεν φαίνεται να το κάνουν για την καρέκλα, αλλά γιατί πραγματικά πιστεύουν σ’ αυτό. (τουλάχιστον ο Βαρουφάκης, θα μπορούσε να έχει καρέκλα από την εποχή ΓΑΠ, αλλά δεν το ‘κανε γιατί διαφωνούσε)

Ο απερχόμενος πρωθυπουργός ακολουθούμενος από τους κολαούζους του μέχρι την τελευταία στιγμή, δεν άφησε τη μαγκιά του στην άκρη και δεν είπε ούτε συγχαρητήρια στον αντίπαλό του και νικητή των εκλογών το βράδυ των αποτελεσμάτων. Και την επόμενη μέρα αρνήθηκε να παραμείνει στο Μέγαρο Μαξίμου για την εθιμοτυπική τελετή παράδοσης-παραλαβής. Ξυδάκι.

Στο αριστερό μου χέρι κρατάω εξ αρχής πολύ μικρό καλάθι.

Δεν μπορώ όμως να διασκεδάσω την προσωπική μου εντύπωση πως ο Αλέξης Τσίπρας εισέπραξε τελικά στην κάλπη το «άντε γαμήσου Σαμαρά» των αναποφάσιστων.

Είπαμε, το μεταίχμιο είναι ζόρικη εποχή για να αντιληφθούμε πλήρως τα λόγια που μας ψιθυρίζει.
Και φυσικά, διαφορετικά αντιλαμβάνεται κάποιος έξω απ’ τον χορό τα πράγματα κι αλλιώς τα βιώνει αυτός που χορεύει μέσα στο ταψί.

Οι συμβολισμοί μπορεί να γίνουν πολύ χρήσιμοι γι’ αυτούς που τους έχουν ανάγκη.

Όμως νομίζω πως οποιαδήποτε σύγκριση με την πραγματικότητα είναι προκαταβολικά ατυχής. Ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι ούτε Άρης, ούτε Τσε, ούτε Λούλα, ούτε Τσάβες. Είναι ο Αλέξης Τσίπρας.
Αν τελικά η ιστορία θα τον κατατάξει στην πλευρά των καλών ή των κακών, θα το δείξει μόνο ο καιρός, είναι ακόμα πολύ νωρίς.

Για την ώρα όμως, στον τόπο που κατάντησε να έχει ακροδεξιούς υπουργούς επί κυβέρνησης Σαμαρά, το ότι ο νέος πρωθυπουργός σαν πρώτη πράξη απέτισε φόρο τιμής στο σκοπευτήριο της Καισαριανής, το λες και καλή αρχή.

Αρκετά με τον πάτο. «Λίγο ακόμα, να σηκωθούμε, λίγο ψηλότερα».

Όποιος φοβάται, πέφτει και κοιμάται

«Ζούμε ιστορικές στιγμές».

 Όλες οι στιγμές έχουν δικαίωμα στην ανθρώπινη ιστορία. Απλά κάποιες καταλαμβάνουν λίγες σειρές ενώ άλλες ολόκληρα κεφάλαια.

Τι θα γράφει άραγε το δικό μας βιβλίο μετά από κάποια χρόνια;

Θα γράφει σίγουρα για τον εθνικό μας διχασμό. Κάποτε πήρε τη μορφή βενιζελικών-αντιβενιζελικών, άλλοτε κομμουνιστών-αντικομμουνιστών. Υποτίθεται ότι όλα αυτά τελείωσαν το ’74, με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Αστείο αλήθεια να γιορτάζεται μια φορά το χρόνο στα μέγαρα και μια φορά τα 4 (;) στις κάλπες.

Μετα-πολίτευση. Μετά από το χουνέρι της, είμαι πολύ επιφυλακτική με τους μετα-όρους.

Ζούμε την εποχή της μετα-δημοκρατίας. Το πρόσωπο του κράτους σκληραίνει συνεχώς, γίνεται ολοένα και πιο αυταρχικό, δικαιώματα κόβονται, ελευθερίες καταπατούνται, φωνές φιμώνονται, η δικαιοσύνη πληγώνεται, η οργή φουσκώνει.

Ζούμε την εποχή του μετα-καπιταλισμού. Αφού δεν λειτουργεί ρε καρδιά μου. Δεν γίνεται να επιτρέψουμε σε εταιρίες – που λειτουργούν σαν ψυχοπαθή πρόσωπα – να ελέγξουν παγκοσμίως τις ζωές των ανθρώπων.

Οι πολίτες όλου του κόσμου πρέπει επιτέλους να καταλάβουμε ότι είμαστε ο ένας δίπλα στον άλλον, κι όχι απέναντι. Δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα, όλοι θέλουμε κάτι καλύτερο.

Ζούμε στο μετ-αίχμιο της ιστορίας. Ανέκαθεν ήταν μια εποχή τρομακτική κι οδυνηρή, λόγω της θολότητάς της. Γιατί κανείς δεν ξέρει προκαταβολικά ποιο θα είναι το επόμενο βήμα. Όμως αν δεν το τολμήσεις ποτέ, θα βρίσκεσαι πάντα στο ίδιο σημείο και ο ορίζοντας θα παραμένει μακρινός και απλησίαστος.

Όποιος φοβάται πέφτει και κοιμάται.

Δεν φοβάμαι. Από το χάος γεννιούνται τα πάντα.

Όμως, δεν ελπίζω κιόλας. Δεν προσδοκώ σωτήρες.

Δεν ψάχνω τον από μηχανής θεό. Αυτός υπάρχει μόνο στην αρχαία τραγωδία. Στην πραγματική ζωή, η λύση του δράματος δεν έρχεται ποτέ ουρανοκατέβατη.

Δεν ψάχνω τις τέλειες απαντήσεις. Αναζητώ όμως τις σωστές ερωτήσεις, που φτυαριά τη φτυαριά θα σκάψουν ένα νέο μονοπάτι.

Δεν ξεχνώ. Δεν μου επιτρέπω να ξεχάσω τι έχω δει με τα μάτια μου τα τελευταία 4 χρόνια. Τους ανθρώπους στο δρόμο, την ανεργία, τα λουκέτα, τις αυτοκτονίες, τις δολοφονίες, τους φίλους μου να ξενιτεύονται, το ξύλο,την οργή, τα τζάμπα μου πτυχία, τη θλίψη.

Δεν ξεχνώ όμως ούτε τις μικρές ανάσες αλληλεγγύης, δικαιοσύνης, ελευθερίας, χαράς, υπερηφάνειας, σε ατομικούς και συλλογικούς αγώνες, σε άγνωστες και γνωστές ιστορίες.

Δεν ξέρω ακόμα πού θα με βρει η κάλπη σ’ αυτές τις εκλογές.

Ξέρω όμως πώς και πού θα με βρει η επόμενη μέρα.

Με μυαλό, μνήμη και χαμόγελο, στο δρόμο, δίπλα σ’ αυτούς που φωνάζουν για δικαιοσύνη κι αξιοπρέπεια.



Σοφοί δε Προσιόντων

Θεοί μεν γαρ μελλόντων, άνθρωποι δε γιγνομένων,
        σοφοί δε προσιόντων αισθάνονται.

Φιλόστρατος, Τα ες τον Τυανέα Aπολλώνιον, VΙΙΙ, 7

Οι άνθρωποι γνωρίζουν τα γινόμενα.
Τα μέλλοντα γνωρίζουν οι θεοί,
πλήρεις και μόνοι κάτοχοι πάντων των φώτων.
Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα αντιλαμβάνονται. 

Η ακοή αυτών κάποτε εν ώραις σοβαρών σπουδών ταράττεται.
Η μυστική βοή τούς έρχεται των πλησιαζόντων γεγονότων.
Και την προσέχουν ευλαβείς. Ενώ εις την οδόν έξω,
 ουδέν ακούουν οι λαοί.

Κ.Π. Καβάφης

(η φωτογραφία στην κορυφή είναι του Θανάση Σταθόπουλου)

Η αβάσταχτη ελαφρότητα του κιτς

Ελλάς. Χώρα του ονείρου και της γραφικότητας του ιωνικού κίονα και του αιγιακού γαλάζιου.

Το κιτς “είναι γραμμένο στο DNA του Έλληνα”.

Ζιβάνγκο, Ρίτα Σακελλαρίου, γαρύφαλλα και φυσικά ζεϊμπέκικα.

Μπουζούκια, μπουμπούκοι, μάγκες και τραμπούκοι.

Πέρασαν τα χρόνια και ο καιρός και συνέβησαν πράματα τα οποία πριν λίγα χρόνια θα μας φαίνονταν επιστημονική φαντασία. Συνεργασίες ανάμεσα σε άσπονδους εχθρούς, θεαματική άνοδος της “αριστεράς” και τρομαχτικό ξεσκέπασμα των (μέχρι σήμερα κρυφό-) ναζιστών.

Ο δημόσιος λόγος κατρακύλησε σκάλες ολόκληρες κι από τυπικός και ξύλινος κατάντησε λαϊκιστικός και πανηγυρικά κιτς.

Το ίδιο πνεύμα κυριάρχησε και στα σποτ της πιο φαιδρής προεκλογικής περιόδου κατά τη Μεταπολίτευση.

Έτος 2015 και η γραφικότητα των σποτ ξεπερνάει αυτή του κίονα στις live-your-myth-in-Greece αφίσες.

Είδαμε μπαλαδόρους και μηχανοδηγούς, μετεωρίτες και πρωτάρηδες κυβερνήτες, μαντινάδες και χαρτοπαίχτες.

Ονομάστηκε "τρολάρισμα" και όχι έλλειψη σοβαρότητας.

Ποιας σοβαρότητας όμως, σε μια χώρα που το μόνο κοινό τραγούδι στα χείλη των πολιτών της είναι οι εκάστοτε διαφημίσεις του jumbo…

Η θρυλική “Μεταπολίτευση” όρισε μια ολόκληρη γενιά. Μια γενιά που μεγάλωσε και της έτρεχαν τα σάλια για κουτάλες, λεφτά, σπίτια, αμάξια, θέσεις, κοιλιές εξουσίες. Μια γενιά παρτάκηδων ωχ-αδερφιστών, ηλίθιοι και τρελοί, κυβέρνησαν από μικρές και μεγάλες θέσεις, τρελαίνοντας τους ελάχιστους εναπομείναντες λογικούς σ' αυτή την έρμη χώρα.

Αυτή την Κυριακή η Μεταπολίτευση τελειώνει (;). Ένας κύκλος κλείνει και το σάπιο απόστημα φεύγει.

Στα τσακίδια να πάει.

Πώς ξεχνάμε τόσο εύκολα;

Η Αγορά ήταν ο τόπος συμμετοχής στα κοινά. Ήταν το κέντρο της δημόσιας ζωής στις αρχαίες ελληνικές πόλεις, όπου δίπλα στα εμπορικά καταστήματα, λάμβαναν χώρα φλογερές πολιτικές συζητήσεις.

Πέρασαν αιώνες και η λέξη Αγορά, μεταλλάχθηκε στον μεγαλύτερο βραχνά των κρατών τη σύγχρονη εποχή – οι Αγορές πλέον ρυθμίζουν τα πάντα.

Αυτή την πολυσήμαντη λέξη διάλεξε ο Γιώργος Αυγερόπουλος για το τελευταίο του ντοκιμαντέρ, χρησιμοποιώντας έναν εξαιρετικά εύστοχο και κατατοπιστικό υπότιτλο. Agora: from Democracy to the Market.

Η Αγορά γυρίστηκε από το 2010 ως το 2014 και είναι η προσωπική αντίδραση του σκηνοθέτη σε όλο αυτό που συμβαίνει γύρω μας από τη μέρα που ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωσε από το Καστελλόριζο την είσοδό μας στο μνημόνιο. 

Πρόκειται για μια ενδελεχή ανασκόπηση των βασικών γεγονότων που έχουμε ζήσει από τότε, σε οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Είναι όπως ανέφερε ο σκηνοθέτης στην προβολή στο Ολύμπιον «το timelapse της πτώσης».

Θυμάσαι ξανά την αυτοκτονία στο Σύνταγμα, τους αγανακτισμένους, τη δολοφονία του Φύσσα, το μαύρο στην ΕΡΤ. Θυμάσαι πού ήσουν και τι έκανες την ώρα που τα έμαθες. 
Παράλληλα, γνωρίζει τις προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων που μίλησαν μπροστά στην κάμερα του Αυγερόπουλου: νεοάστεγοι, άνεργοι, μετανάστες, άνθρωποι που χρωστάνε τα σπίτια τους, άνθρωποι που ξενιτεύονται. 

Οργίζεσαι και μετά γελάς με τη γελοιότητα πολιτικών προσώπων, τα λεγόμενα των οποίων ακυρώνει το επόμενο πλάνο. Απορείς γιατί βλέπεις ότι πολλοί από αυτούς, σε Ελλάδα και Ευρώπη, πραγματικά πιστεύουν ακόμα ότι η σωστή επιλογή, η λύση του ελληνικού προβλήματος, είναι ο δρόμος που ακολουθήθηκε. 

Πόσο εύκολα ξεχνάμε ρε γαμώτο; Δεν ήταν τόσο μακριά. Ήταν το 2011, θυμάμαι, ήμουν στον υπολογιστή και έγραφα την εργασία μου, όταν διάβασα ότι ένας άνθρωπος τίναξε τα μυαλά του στον αέρα στην πλατεία Συντάγματος. Και λίγο αργότερα οι αγανακτισμένοι. Και την επόμενη χρονιά θυμάμαι το σοκ με τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής στις εκλογές. Και μετά ο Φύσσας. Και μετά η ΕΡΤ. Έβλεπα μέχρι να πέσει το μαύρο. Το είδα να συμβαίνει. Έκλαιγα, δεν το πίστευα ότι γινόταν. Γιατί ξεχνάμε; Πώς ξεχνάμε τόσο εύκολα; Πού είμαστε όλοι αυτοί οι άνθρωποι που περιμέναμε μια αφορμή για να μαζευτούμε στον δρόμο;

Σαν ομαδικό group therapy ήταν η βραδιά στο Ολύμπιον. Συλλογικό ήταν το κλάμα και η παρηγοριά, συντροφική η οργή και το ανακουφιστικό γέλιο. 

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αλλάξουμε τη ζωή μας; 

Μια φορά τα 4 χρόνια δεν αρκεί, αυτό είναι το μόνο σίγουρο.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αλλάξουμε τα πράγματα;

Κανείς δεν έχει όλες τις απαντήσεις. Αυτές έρχονται σιγά – σιγά, αφού ίσως πολλά έχουν χαθεί και καταστραφεί. Κι αφού όμως έχεις θέσει πρώτα τις σωστές ερωτήσεις. 

Καιρός να αρχίσουμε να το κάνουμε. Όλοι μαζί. 

Ο επαγγελματίας

- Καλημέρα

- Καλημέρα.

- Δεν ξέρεις ποιος είμαι;

- Όχι. Πραγματικά λυπάμαι, αλλά, όχι.

- Μπορώ τουλάχιστον να ακουμπήσω τη βαλίτσα;

- Το ρωτάτε;

Ο Λούκα Λάμπαν  είναι επαγγελματίας. Επί 18 ολόκληρα χρόνια, ακολουθούσε τον, χαρακτηρισμένο ως επικίνδυνο για το καθεστώς, Τέγια Κράιγ, κατέγραφε σχολαστικά τις ιδέες και τη δράση του και συγκέντρωνε επιμελώς ότι άφηνε πίσω του.

Τώρα, μετά το θάνατο του ηγέτη, απομένει μια τελευταία πράξη για να ολοκληρώσει την αποστολή του. Έτσι, επισκέπτεται τον Τέγια, για να του παραδώσει το έργο της ζωής τους.

Πώς χωράει μια ολόκληρη ζωή μέσα σε μια βαλίτσα; Ή καλύτερα, πόσες ζωές χωράνε μέσα σε μια βαλίτσα; Μέσα εκεί ο Λούκα μάζεψε εικόνες ενός παρελθόντος, στιγμές και σκηνές που ο Τέγια είχε ξεχάσει προτού του τις θυμίσει ο αστυνομικός με την καμπαρντίνα.

Ο επαγγελματίας είναι η πρώτη παράσταση της θεατρικής ομάδας Enigma. Το έργο παίζεται στο θέατρο Σοφούλη κι επιβεβαιώνει την πεποίθησή μου ότι σε μικρούς χώρους κι από φρέσκιες ομάδες προκύπτουν διαμάντια! Το εξαιρετικό κείμενο ανήκει στον σέρβο θεατρικό συγγραφέα και σεναριογράφο Ντούσαν Κοβάτσεβιτς (ο οποίος υπέγραψε το σενάριο του βραβευμένου με Χρυσό Φοίνικα Underground). Την παράσταση σκηνοθετεί ο Κυριάκος Δανιηλίδης που κρατάει και τον ρόλο του Λούκα. Στον ρόλο του Τέγια ο Ηλίας Παπαδόπουλος. Οι 2 πρωταγωνιστές δίνουν καταπληκτικές ερμηνείες στους ρόλους τους, με εξαιρετική εκφορά του λόγου, κίνηση και πλαστικότητα έκφρασης κι έχοντας άψογη χημεία στην αλληλεπίδρασή τους. Οι μικρότεροι ρόλοι δεν υστερούν σε τίποτα: η Κάτια Παπαϊωάννου ως ανήσυχη και περιποιητική Μάρθα, η Έλενα Ζήκου γλυκύτατη ως μητέρα (σε μια σκηνή – τρυφερό φλας μπακ) και ο Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης που εισβάλλει κυριολεκτικά στη σκηνή, ένας τρελός γεμάτος επιθετικότητα.

 Μιλήσαμε με τον Λούκα και τον Τέγια, δηλαδή τον Κυριάκο Δανιηλίδη και τον Ηλία Παπαδόπουλο, για το μεγαλείο του έργου, για τους χαρακτήρες, αλλά και για το επάγγελμα του ηθοποιού και τις δυσκολίες του.

Πώς προέκυψε ο επαγγελματίας;

Κυριάκος: «Αυτό το έργο ήταν η διπλωματική μου στη σχολή θεάτρου ΑΠΘ το 2004! Είχα πολύ καιρό στο μυαλό να την παρουσιάσω. Καμιά φορά ακόμα δεν το πιστεύω ότι έγινε, ότι κάναμε πρεμιέρα!

Το σκεφτόμουν πολύ καιρό. Και πήρα τηλέφωνο τα παιδιά (είμαστε όλοι φίλοι από τη σχολή), τους μίλησα με πολύ ενθουσιασμό και αγάπη, και νομίζω ότι αυτό κινητοποίησε και τους υπόλοιπους.

Ακόμα, να πω ότι δεν είμαι σκηνοθέτης, είμαι ηθοποιός. Δεν θέλω να δρέψω τις δάφνες του σκηνοθέτη, απλώς κάποιος έπρεπε να βάλει το όνομά του!»

Ας πούμε λίγα λόγια για το κείμενο:

Ηλίας: «Είναι πολύ καλογραμμένο, πολύ καλοδουλεμένο. Ένα πολύ ισχυρό οικοδόμημα, όπου η μία ατάκα φέρνει την άλλη, η μια σκηνή φέρνει την άλλη, και όλες μαζί έχουν έναν αέρα μυστηρίου νουάρ.»

Κ.: «Είναι πολύ μελετημένα γραμμένο το έργο, οι σκηνές κρύβουν όλες ένα ειδικό βάρος. Το κείμενο μιλάει για το τι μπορούμε να κατακτήσουμε σε σχέση με κάποιους άλλους ή σε σχέση με αυτά που είχαμε σαν στόχο. Έτσι, δίνει την ευκαιρία στον θεατή να κάτσει και να αναλογιστεί και την προσωπική του διαδρομή.

Ίσως και γι’ αυτό είχε και τέτοια αποδοχή στην πρεμιέρα (ακόμα δεν το πιστεύω!), γιατί το ότι μας αρέσουν εμάς κάποια πράγματα δεν σημαίνει ότι αρέσουν και στους άλλους. Όμως έχουμε στα χέρια μας ένα εξαιρετικό κείμενο, ένα αριστούργημα.»

Η: «Αρχικά μπορεί να μην ταυτίζεσαι κι απλά να βλέπεις. Στην αρχή είσαι παρατηρητής, αλλά υπάρχει μια στιγμή στο έργο που σε «αρπάζει» και ξαφνικά αισθάνεσαι ότι είσαι μέσα ως θεατής.»

Ας αναλύσουμε λίγο τους χαρακτήρες: ο «επαναστάτης» Τέγια, είναι θεωρητικά πιο συμπαθητικός ως χαρακτήρας. Μας αποκαλύπτεται όμως αλαζόνας, και σκληρός για πολύ ώρα, δύσπιστος σχεδόν μέχρι την τελευταία σκηνή, ενώ ο «κακός» αστυνομικός, εξελίσσεται στα μάτια μας σε μια πατρική φιγούρα, τρυφερός, στωικός και με κατανόηση. Και φυσικά να σχολιάσουμε το γεγονός ότι μέσα από τη σχέση αυτών των 2, γίνεται μια εκκωφαντική αναγωγή σε πραγματικές πολιτικές καταστάσεις: είσαι ή μ’ αυτούς ή με τους άλλους, σαν να μην υπάρχουν άλλες επιλογές.  

Κ: « Ουσιαστικά είναι 2 άνθρωποι στην ίδια όχθη όταν τελειώνει το έργο. Άστα όλα, έλα να πιούμε παρέα ένα ποτήρι. Εσύ έκανες αυτό που έκανες κι εγώ αυτό που έκανα.

Δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα. Τι έχουν να χωρίσουν οι άνθρωποι μεταξύ τους; Κάποιοι όμως φροντίζουν να τους βάζουν σε μια εμφυλιοπολεμική λογική, όπως βάζουν κι εμάς σήμερα.

Ο Τέγια είναι ένας τύπος μποέμ, περιδιάβαινε, δεν είχε δουλέψει ποτέ πραγματικά στη ζωή του, δεν είχε πολιτική στόχευση, δε μπορούσε να αντιληφθεί τι συνέβαινε. Ο Λούκα είναι μια πατρική φιγούρα, ένας σωστός επαγγελματίας, πιστός στην αποστολή του.

Ποιος απ τους 2 είναι ο πραγματικός συγγραφέας; Το μεγαλείο ενός θεατρικού έργου είναι όταν σε αφήνει να επιλέξεις εσύ. Να σκεφτείς και να επιλέξεις.»

Η: «Ο Κοβάτσεβιτς κερδίζει γιατί δεν παίρνει το μέρος κάποιου. Το background είναι πολιτικό, αλλά δεν γίνονται συγκεκριμένες αναφορές. Αντίθετα, επικεντρώνεται αποκλειστικά στις ανθρώπινες σχέσεις και η πολιτική του προκύπτει.

Ένα έργο πρέπει να επικεντρώνεται στις ανθρώπινες σχέσεις. Όταν ένας συγγραφέας προσπαθεί να επικεντρωθεί σε ένα μήνυμα, θάβει τον χαρακτήρα και χάνει τον στόχο. Μόνο με το μήνυμα, η αναφορά γίνεται αποκλειστικά στην εποχή του, δεν υπάρχει ούτε οικουμενικότητα, ούτε διαχρονικότητα.»

Πόσο δύσκολο είναι να κάνεις θέατρο σήμερα;

Κ: «Τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα γενικά. Σε επιχειρηματικό επίπεδο υπάρχει πολύ μεγάλο ρίσκο, για όλους, αλλά για το θέατρο ακόμα περισσότερο.

Η Ομάδα μας ξεκίνησε να λειτουργεί χάρη στην προσωπική εργασία όλων μας και τη βοήθεια των χορηγών. Η επίσημη πολιτεία δεν βοηθάει καθόλου, ενώ είναι γραμμένο στο σύνταγμα ότι οφείλει να στηρίζει τον πολιτισμό οικονομικά. Η φορολογία στα θεάματα είναι 30%. Αυτό έχει διαλύσει μεγάλα θέατρα και μικρές ομάδες.

Από την άλλη, όλα ξεκινάνε απ’ το «θέλω». Αν θέλεις να κάνεις κάτι, θα υπάρξει το κατάλληλο πλαίσιο να το κάνεις. Κι αν δεν υπάρξει, θα το δημιουργήσεις.»

Η: «Θα θέλαμε να είχαμε βοήθεια από την πολιτεία. Να σε ευλογεί το κράτος σου για να μπορείς να προσφέρεις κι εσύ από την πλευρά σου.

Να θυμίσουμε άλλωστε και τον θεσμό της χορηγίας στην αρχαία Αθήνα, που ήταν υποχρεωτικός, τιμητικός, όμως εξασφάλιζε και τον βιοπορισμό των ηθοποιών-συγγραφέων αλλά και την δωρεάν παρακολούθηση από τους θεατές.»

Γιατί λοιπόν είναι τόσο σημαντικό το θέατρο και το επάγγελμα του ηθοποιού;

Η.: «Για όλα ευθύνονται οι συγγραφείς! Όταν κάποιος θέλει να γίνει ηθοποιός είναι γιατί κάτι διάβασε, κάτι είδε, κάτι τον συγκίνησε και είπε «αυτό που νιώθω εδώ τώρα, θέλω να το μεταφέρω και σε άλλους». Ο ηθοποιός είναι το μέσο, για να περάσουν οι ιδέες του συγγραφέα στο κοινό.» 

Κ: «Το επάγγελμά μας έχει ανθρωποκεντρική προσέγγιση: πρέπει να υπηρετήσεις τη σκηνή, τον χαρακτήρα σου και κυρίως τον κόσμο, γιατί χωρίς τον κόσμο εμείς δεν θα υπάρχουμε.

Κάποιοι έχουν μια ελιτίστικη άποψη ότι ο κόσμος «δεν καταλαβαίνει». Δεν είναι έτσι, εμείς κάπου κάναμε λάθος. Αν ο ηθοποιός βάλει τον εαυτό του πάνω από το ρόλο, αργά ή γρήγορα, η σκηνή θα τον «ξεράσει». Αντίθετα, πρέπει να αγαπήσει το ρόλο του, να τον υπερασπιστεί και να δικαιολογήσει τις πράξεις του, διαφορετικά θα βγει κάτι πολύ μονόπλευρο. Στην πραγματικότητα όμως, ποτέ δεν είναι μόνο άσπρα ή μόνο μαύρα. Οι άνθρωποι, οι χαρακτήρες, είναι πολυσύνθετοι, πολυδιάστατοι.  

Κλείνοντας, το θέατρο είναι και οφείλει να είναι λαϊκή τέχνη. Να απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους. Πάντα ο κόσμος θα θέλει το «παραμύθιασμα» του και θα καταφεύγει σε ένα θέατρο επειδή έχει ανάγκη να ψυχαγωγηθεί: να συγκινηθεί, κλάψει, γελάσει, προβληματιστεί, να οργιστεί, να ζήσει κάτι δηλαδή που δεν μπορεί να ζήσει στην πραγματικότητα του. Πάνω στη σκηνή συμβαίνει κάτι μαγικό και γι’ αυτό το θέατρο δεν θα πάψει ποτέ να υπάρχει. »

Πληροφορίες παράστασης:

Συντελεστές:

Μετάφραση: Γκάγκα Ρόσιτς
Σκηνοθεσία: Κυριάκος Δανιηλίδης
Σκηνικά-κοστούμια-φωτισμοί: Χαρίτων Παπαδόπουλος
Μουσική επιμέλεια: Νάσια Καλημέρη
Δραματολόγος: Έφη Βαφειάδη
Βοηθός σκηνοθέτης-οργάνωση παραγωγής: Έλενα Ζήκου
Γραφίστας: Αλέξης Gayraud
Φωτογραφίες: Λευτέρης Τεκτονίδης

Διανομή (με σειρά εμφάνισης):
Ηλίας Παπαδόπουλος (Τέγια Κράιγ)
Κάτια Παπαϊωάννου (Μάρθα)
Κυριάκος Δανιηλίδης (Λούκα Λάμπαν)
Έλενα Ζήκου (Μητέρα)
Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης (Τρελός)

Θέατρο ΣΟΦΟΥΛΗ Τραπεζούντος 5 & Σοφούλη
Πρεμιέρα: Δευτέρα 12 Ιανουαρίου στις 9μμ.
Παραστάσεις: Δευτέρα, Τρίτη στις 9μμ. (για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων)
Εισιτήρια: 10€ κανονικό, 8€ μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων, ΑΜΕΑ & άνω των 65), 5€ ατέλειες.Ειδικές τιμές για γκρουπ.
Πληροφορίες – κρατήσεις: 2310423925 & www.theatrosofouli.gr

Αλληλεγγύη: κάντο όπως οι Γάλλοι

Ναι, η Γαλλία είναι μια τυπική δυτικο-ευρωπαϊκή χώρα. Στηρίζει τον καπιταλισμό και έχει τάξεις. Κι έχει και ρατσιστές και ακροδεξιούς, μια λούπα την οποία δύσκολα αποφεύγουν τα σύγχρονα κράτη που διαιρούν και βασιλεύουν.

Είναι όμως αξιοθαύμαστο το πόσο γρήγορα θυμούνται οι Γάλλοι τους τρεις λόγους που τους έχουν κάνει παγκοσμίως γνωστούς, και δεν είναι τα κρασιά, τα κρουασάν και τα εκλαίρ. Είναι οι τρεις λέξεις σύμβολα της γαλλικής επανάστασης: ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα. Όποτε συμβαίνει κάτι που συγκλονίζει τη χώρα, σχεδόν αντανακλαστικά οι 3 αυτές λέξεις χτυπάνε καμπανάκι στο κεφάλι τους και βγάζουν στο δρόμο χιλιάδες κόσμου.

Αυτή τη φορά ήταν το Charlie. Πριν την οργανωμένη και αντιφατική πορεία της Κυριακής (με την πρώτη σειρά γεμάτη από «δημοκρατικούς» λογοκριτές να παίζει πινγκ πονγκ με τη λογική, με τον Σαμαρά στη δεύτερη και τον Σαρκοζί στην τρίτη να προσπαθεί να τρουπώσει), πραγματοποιήθηκε πορεία αλληλεγγύης, τη μέρα του μακελειού, η οποία οργανώθηκε σχεδόν αστραπιαία, και ήταν εξίσου μεγαλειώδης από πλευράς κόσμου κι ακόμα πιο συγκινητική.

Μια μεγάλη κουβέντα ξεκίνησε από την προηγούμενη Τετάρτη, σε σχέση με το Ισλάμ, με την τρομοκρατία, με την αστυνομοκρατία, με τις ευθύνες των μεγάλων χωρών στον εξοπλισμό μελλοντικών τρομοκρατών και στις παρεμβάσεις σε χώρες της Μέσης Ανατολής. Στην αρθρογραφία υπάρχουν και μεστές, εμπεριστατωμένες αναλύσεις, όσο και τραβηγμένες αφοριστικές απόψεις, μέχρι και ηλίθιες, εξυπνακίστικες κραυγές – ας θυμηθούμε τα διαμάντια του Αδώνιδος, του Μουρούτη αλλά και του ίδιου του Σαμαρά, για το οποίο εισέπραξε το παράσημο του «μαλάκα», όχι από τον Αρβανίτη αλλά από τον γαλλικό τύπο.

Οι επιζήσαντες του Charlie φιλοξενούνται στα γραφεία της Libération μετά το χτύπημα και τη Δευτέρα 12/1 παρουσίασαν το συγκλονιστικό εξώφυλλο: όλα συγχωρούνται, λέει δακρυσμένος ο Μωάμεθ, κρατώντας τη δική του καρτέλα «je suis Charlie».

Από εκεί και πέρα, μια εκπληκτική αλυσίδα αλληλεγγύης ξεκίνησε στα γαλλικά μέσα, με πρώτη και καλύτερη τη Libération να αναπαράγει στο εξώφυλλο της Τετάρτης (μέρας έκδοσης του Charlie) το εξώφυλλό του σε μικρογραφίες και δεκάδες άλλα έντυπα να προχωρούν σε είτε έκτακτες εκδόσεις-αφιερώματα είτε στο τακτικό τους φύλλο να κοτσάρουν στο εξώφυλλο σκίτσα και εικόνες αποδίδοντας φόρο τιμής στο Charlie.

Και θα μου πείτε ότι το περιμένατε από τη Libération ή την Canard enchainé – ακροαριστερή η μία, κάργα σατιρική η άλλη. Το έκανε όμως και η συνήθως συγκρατημένη monde, το έκανε το elle (μόδα), το έκανε και το télérama. Το δε sine mensuel (μηνιαίο συνεργατικό περιοδικό, χωρίς διαφημίσεις), κυκλοφόρησε εκτάκτως, με εξώφυλλο «αγοράζω Charlie»!

Είναι ωραία η αλληλεγγύη. Κι ίσως οι ουτοπίες να μην είναι άπιαστες τελικά.

Δείτε εδώ το άρθρο της Monde που συγκεντρώνει τα εξώφυλλα αφιερωμένα στο Charlie, μια βδομάδα μετά. 

Για την ιστορία, το Charlie κυκλοφόρησε σήμερα σε 3 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλη τη Γαλλία, αριθμός που ξεπερνά κατά πολύ τα συνηθισμένα του νούμερα. Από το πρωί στα kiosk (τα αντίστοιχα περίπτερα) του Παρισιού υπάρχουν ουρές πολιτών για να το αγοράσουν.

Άγγελοι του Charlie

Κάθε χρόνο δημοσιογράφοι και φωτογράφοι χάνουν τη ζωή τους στη διάρκεια της εργασίας τους, καλύπτοντας πολέμους ή γεγονότα σε χώρες που τα πράγματα παρεκτρέπονται εύκολα.

Ήταν όμως αδιανόητο μέχρι χτες ότι μπορεί να δολοφονηθούν στα γραφεία που κάνουν τη δουλειά τους.

Το Charlie hebdo μετράει 10 βαριές απώλειες, τον αρχισυντάκτη του, σκιτσογράφους και δημοσιογράφους του. Η Γαλλία μετράει επιπλέον δυο αστυνομικούς και το συλλογικό σοκ.

Δύσκολοι κι επικίνδυνοι καιροί. Κυρίως για τους αφορισμούς και τις γενικεύσεις που ακολουθούν. Μια ματιά στα social media αποδεικνύει πως ο άνθρωπος είναι το χειρότερο από τα ζώα.

Κάποιοι έχουν ήδη βγει με το θρησκειόμετρο και τις μετράνε. Άραγε ποιος την έχει μεγαλύτερη; Και κυρίως ποιος την έχει καλύτερη κι άρα μοναδική αποδεκτή να καταπιέζει λαούς στο όνομα του Θεού που πρεσβεύει;

Ο χριστιανισμός έχει προλάβει να κάνει τις ζημιές του, κατακρεουργώντας πόλεις και χωριά ολόκληρα, τω καιρώ εκείνω, των σταυροφοριών. Εις το όνομα του Πάπα, και με όρους σημερινής ιμπεριαλιστικής πολιτικής, όπλισε τους – στρέφε και το άλλο μάγουλο στον εχθρό – χριστιανούς ώστε να πατάξουν τους κακούς μουσουλμάνους που δεν χωρούσαν στα κουτάκια του κόσμου τους για να τους αποδεχτούν. Δεν επρόκειτο μάλιστα για διάσπαρτες αυτόνομες εξτρεμιστικές ομάδες, αλλά για την επίσημη παπική πολιτική, την οποία σιγόνταραν οι άρχοντες της Ευρώπης.

Ο Nicholas Kristof υπογραμμίζει επιτακτικά σε άρθρο στους NY Times ότι δεν πρέπει να εξομοιωθεί ο μικρός αριθμός των φανατικών μουσουλμάνων τρομοκρατών με τους 1,6 δις πιστούς που ζουν ειρηνικά και αρμονικά με τον υπόλοιπο κόσμο, θυμίζοντας ότι πολλές φορές και αυτοί έχουν πέσει θύματα των τρομοκρατών (π.χ. επιθέσεις σε σχολεία).

«Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου ο χριστιανισμός έπαψε να είναι ο απόλυτος εχθρός των νέων άθεων και τη θέση του πήρε ο ισλαμισμός – όχι οι ακραίες εκδοχές του αλλά η ίδια η θρησκεία.», γράφει ο Άρης Χατζηστεφάνου, και μας θυμίζει τους πανεπιστημιακούς, όπως τον Ρίτσαρντ Ντόκινς, που έπεσαν στη λούπα του θρησκευτικού φανατισμού, μόνο που αντικατέστησαν τον Θεό με την αμερικανική πολιτική.

Ο Lorrent Joffrin, αρχισυντάκτης της Libération, κλείνει το σημερινό editorial με το ζουμί της ευθύνης της δημοσιογραφίας: «εμείς δεν θα κάνουμε πόλεμο. Δεν είμαστε στρατιώτες. Θα κάνουμε αυτό που ξέρουμε, αυτό που είναι η κλίση μας: να βοηθάμε τον αναγνώστη να νιώθει πολίτης. Δεν είναι κάτι σπουδαίο, όμως είναι κάτι.» Αντιθέτως, πιστεύω ότι είναι πολύ σπουδαίο.

photo via AFP

Και μάλλον αυτό πιστεύουν και οι χιλιάδες Γάλλων που βγήκαν χτες στο δρόμο να δηλώσουν αλληλέγγυοι. Τα στυλό και οι δημοσιογραφικές ταυτότητες υψωμένες συμβολίζουν την ελευθερία του τύπου. Οι εικόνες λένε τόσα πράγματα, τώρα που οι λέξεις είναι ακόμα μπερδεμένες.

Μόνο ο ένας δίπλα στον άλλον μπορούμε να νικήσουμε τον τρόμο. Η πρώτη αυθόρμητη αντίδραση των Γάλλων ήταν εκκωφαντικά δυνατή. Τώρα χρειάζεται προσοχή στα φίδια. Η χαιρεκακία του «στα ‘λεγά» -κια περιμένει στη γωνία.

Όσο για τα δικά μας ακροδεξιά αποβράσματα και τις εμετικές τους δηλώσεις για τον φράχτη μια λέξη μόνο τους αρμόζει, έτσι à la Charlie: ΟΥΣΤ.

πιο δυνατή απ' το μίσος, η αγάπη